Ας δεχτούμε το εξής πραγματικό γεγονός: Κανείς δεν διανύει τη ζωή του χωρίς να έρθει αντιμέτωπος με κάποια μεγάλη δυσκολία, είτε είναι η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, μια παρατεταμένη περίοδος ανεργίας,  μία σοβαρή ασθένεια, η προδοσία από ένα συγγενή, φίλο ή συνέταιρο, η οικονομική ανέχεια ή ένα δύσκολο και πικρό διαζύγιο. Όλες αυτές οι εμπειρίες είναι σκληρές και μπορεί να μας «ισοπεδώσουν» για μια περίοδο της ζωής μας.

Λένε ότι «ό,τι δεν μας σκοτώνει μας κάνει πιο δυνατούς». Δεν ξέρω αν είναι έτσι, αυτό όμως που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι κάθε τέτοιου είδους δυσκολία μας αφήνει με καλύτερη κατανόηση και με μεγαλύτερο σεβασμό για τη ζωή.

Τι γίνεται όμως μέχρι να φτάσουμε εκεί; Πώς «επιβιώνει» κανείς τις δύσκολες στιγμές; Ας κρατήσουμε μερικές απλές, αλλά χρήσιμες, σκέψεις στο μυαλό μας.

Ο καθένας μας δικαιούται να νιώθει «ψυχολογικά διαλυμένος» για κάποιο καιρό

Δεν χρειάζεται να προσποιείσαι ότι είσαι συνέχεια δυνατός, ούτε πρέπει να αποδεικνύεις συνέχεια στους γύρω σου ότι όλα πηγαίνουν καλά στη ζωή σου.  Μπορείς να κλάψεις, μπορείς να φωνάξεις, μπορείς να ζητήσεις βοήθεια και συμπαράσταση, πρακτική, ηθική, ψυχολογική. Δεν είναι «κακό», ούτε ταπεινωτικό. Μάλλον είναι ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα της ζωής: να αναγνωρίζουμε πότε χρειαζόμαστε βοήθεια και να επιτρέπουμε σε έμπιστα, αγαπημένα μας πρόσωπα να μας την προσφέρουν – ή για την ακρίβεια, να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να δεχτεί την βοήθεια και την αγάπη των άλλων.

Κάθε δυσκολία είναι ένα μάθημα

Δεν αναφέρομαι στην συνηθισμένη ρήση ότι «όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο», αλλά στο γεγονός ότι από κάθε δυσκολία που περνάμε πρέπει να παίρνουμε ένα βασικό μάθημα. Πρέπει, εν ευθέτω χρόνο, να αναρωτηθούμε και να εντοπίσουμε το «μήνυμα» που πρέπει να λάβουμε από κάθε τέτοια εμπειρία, ώστε η ζωή μας να γίνει καλύτερη, πλουσιότερη, να αποκτήσει βαθύτερο νόημα. Αν πάλι δεν πάρεις τη δουλειά που κυνηγούσες, αν ο γάμος  σου τελειώσει με ένα πικρό διαζύγιο, πρέπει να αναρωτηθείς: ποια είναι η βαθύτερη αιτία, ποιο είναι το μάθημα; Τι πρέπει να αλλάξεις στη συμπεριφορά σου, στον τρόπο ζωής σου, στον τρόπο που σκέφτεσαι και αντιμετωπίζεις τις καταστάσεις της ζωής σου ώστε την επόμενη φορά, στην επόμενη δουλειά, στην επόμενη σχέση, τα πράγματα να είναι διαφορετικά;

Ακόμα και στις πιο δύσκολες περιπτώσεις, όταν αντιμετωπίζουμε κάποια ασθένεια ή την απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου, πρέπει να αναρωτηθούμε τι μας μαθαίνει αυτή η εμπειρία. Ζούμε τη ζωή μας όπως θέλουμε εμείς ή όπως θέλουν οι άλλοι;  Δίνουμε τον χρόνο μας σε ανθρώπους ή ασχολίες που αγαπάμε και που έχουν πραγματικά αξία για μας; Δείχνουμε την αγάπη μας εκεί που πραγματικά θέλουμε; Ξέρουμε να συγχωρούμε;

Το να προχωράμε παρακάτω στη ζωή μας δεν ισοδυναμεί με προδοσία

Ένα κοινό, αλλά συχνά «απρόσμενο», εμπόδιο στην διαχείριση των μεγάλων δυσκολιών της ζωής είναι οι ενοχές. Οι ενοχές που, υποσυνείδητα τις περισσότερες φορές, μας περικυκλώνουν την ώρα που πάμε να ορθοποδήσουμε. «Πώς μπορώ εγώ να συνεχίσω να απολαμβάνω τη ζωή, όταν ο σύντροφος μου πια δεν μπορεί;» , «Μήπως έβαλα την ευτυχία την δική μου πάνω από αυτή των παιδιών μου που δεν προσπάθησα κι άλλο στον γάμο μου;», «Μήπως έπρεπε να κάνω μερικά χρόνια ακόμα υπομονή;», «Γιατί συνέβη σε μένα αυτό; Μήπως το άξιζα;»

Έτσι, βλέπουμε άντρες που, έχοντας χάσει τη σύντροφο τους – ή μερικές φορές ακόμα και τη μητέρα τους– μένουν για χρόνια ουσιαστικά μόνοι, κάνοντας ανούσιες, ευκαιριακές σχέσεις, αδυνατώντας να προχωρήσουν τη ζωή τους και να δημιουργήσουν μία νέα ουσιαστική σχέση ή οικογένεια, επειδή υποσυνείδητα αισθάνονται ότι, φτιάχνοντας μια νέα σχέση, προδίδουν τον άνθρωπο που έχασαν και τον ιδιαίτερο δεσμό που είχαν μαζί του.

Βλέπουμε γυναίκες που βουλιάζουν στη μοναξιά μετά από ένα διαζύγιο δήθεν «για χάρη των παιδιών τους»,  ενώ στην πραγματικότητα βυθίζονται στις ενοχές που «δεν προσπάθησαν περισσότερο» ή δεν έκαναν «περισσότερη υπομονή».

Η πραγματικότητα είναι ότι κάποια στιγμή φτάνουμε στο σημείο όπου δεν μπορούμε να θρηνήσουμε πια, δεν μπορούμε να στεναχωριόμαστε άλλο, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να προσπαθούμε για κάτι που δεν αλλάζει ή δεν διορθώνεται. Στο σημείο όπου είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να συνεχίσουμε τη ζωή μας κάνοντας κάτι διαφορετικό, αλλάζοντας πορεία. Και αυτό δεν ισοδυναμεί με προδοσία. Είναι σημαντικό να μπορούμε να αντιληφθούμε τη διαφορά ανάμεσα στο να παραδίδουμε τα όπλα και να αλλάζουμε πορεία, ανάμεσα στην προδοσία και την προσαρμογή.

Το παρελθόν δεν προδιαγράφει –αλλά ούτε και εγγυάται- το μέλλον

Όσο δύσκολο ή χαοτικό και να ήταν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας δίνουν την ευκαιρία να χαράξουμε μια νέα πορεία. Οι κακές συνήθειες, τα λάθη, οι αποτυχίες, οι συμπεριφορές του παρελθόντος πρέπει να μείνουν στο παρελθόν. Το μέλλον ξεκινά από τώρα, με το πρώτο βήμα για την αλλαγή που θέλουμε να δούμε στη ζωή μας.

Δεν είσαι μόνος σου – Όλοι έχουν προβλήματα

Άλλα πιο εμφανή άλλα λιγότερο, άλλα πιο γνωστά άλλα άγνωστα, άλλα πιο μικρά άλλα πιο μεγάλα, προβλήματα υπάρχουν παντού, σε όλους τους ανθρώπους και σε όλες τις οικογένειες. Το να αισθάνεσαι απογοητευμένος ή περιθωριοποιημένος επειδή δεν έχεις δουλειά ή μόνος και φοβισμένος επειδή είσαι άρρωστος ή έχεις σοβαρά οικονομικά προβλήματα, δεν σε κάνει αποτυχημένο. Σε κάνει απλά άνθρωπο. Έναν άνθρωπο που περνάει μία δύσκολη περίοδο στη ζωή του και χρειάζεται τον χρόνο του για να την ξεπεράσει και να προχωρήσει μπροστά. Έναν άνθρωπο σαν όλους τους υπόλοιπους, που καθημερινά παλεύουν με τους δικούς τους φόβους, τις δικές τους ανασφάλειες, τον δικό τους πόνο, τα δικά τους προβλήματα. Και αντεπεξέρχονται. Και αυτό είναι παρηγοριά, αλλά και έμπνευση.